Winnares Grafiekprijs 2021: Dieuwke Spaans

Het werken met diverse materialen en technieken geeft Dieuwke Spaans de uitdagende, beeldende vrijheid die ze in kan zetten om zich bezig te houden met een oud thema – het menselijke verlangen om grip te krijgen op de wereld achter de direct zichtbare werkelijkheid – en dus eigenlijk om ‘het niet weten’ te ontrafelen.  Ze onderzoek begrippen zoals ‘façade’, ‘transitie’ en ‘portal’.

De definitie van deze termen koppelt Spaans aan de werking van het geheugen: het draait dan vooral om herinneringen die we hebben aan ruimtes, los van de letterlijke architecturale omgeving, los van plattegronden. Je bevind je op een bepaalde plek, in een ruimte, en als je alle ‘realistische’ elementen van die ruimte uit je ervaring weg-filtert, ontsluit zich een andere ruimte.  De vragen die Spaans binnen haar kunstenaarschap wil onderzoeken gaan over de grenzen van het weten en de werkelijkheid achter de zichtbare werkelijkheid, de subjectiviteit van onze waarnemingen, en het uiteindelijk onvermijdelijke afscheid van het bekende.

Spaans wil de beschouwer de ingrediënten bieden voor een ervaring van een abstracte ruimte, zonder deze nader te definiëren. Ze beweegt zich daarbij tussen de twee polen die haar eerdere werken kenmerkten, namelijk het narratieve enerzijds en pure abstractie anderzijds. Verschillende beeldelementen en materialen worden bij elkaar gebracht en het is aan de beschouwer die elementen te integreren tot een eigen werkelijkheid.

Onderzoek: Space Divider

Met het onderzoek dat werd mogelijk gemaakt door de werkbeurs van de Pim Olivier Grafiekprijs, heeft Spaans de gebruikte symboliek in de films van Jean Cocteau vertaald naar een sculpturale tekening. Deze tekeningen worden gemaakt op de drukplaten van en met de techniek van de gebeten ets. Een viertal schermen staan als een scheidingsmuur vrij in de ruimte. Het scherm verdeeld de ruimte symbolisch in twee werelden. De deurvormige platen symboliseren de doorgang naar een parallel universum.    

Het eerste deel van haar onderzoek richtte zich op de het overbrengen van de informatie en het bewaken van de kwaliteiten van de gebeten lijn in de zinkplaat. Het tweede deel van het onderzoek richtte zich op de constructie. Hoe kunnen de etsplaten uiteindelijk als een “Space” divider los staan in de ruimte. De beeltenis is uiteindelijk via zeefdruk en een inkt op oliebasis overgebracht op de etsplaten. Samen met het Grafisch Atelier is er een inkt ontwikkeld die zowel bestand is tegen kopersulfaat, dit om het werk te kunnen etsen, maar ook na het etsen weer te verwijderen is.

Het hele project is op een schaal van 1:2 ontwikkeld. Hierdoor was er ruimte om naast het technische onderzoek ook te richten op een aantal inhoudelijke vragen en goed te blijven kijken naar de uiteindelijke vertaling van het idee.